The road to England

Van deze trip werd een sfeerverslag gepresenteerd in het Nederlands Dagblad van vrijdag 26 oktober 2012. Redacteur Wim Houtman reisde mee met het koor en kreeg een canadajacketsoutlet
inside blik in de hele organisatie van het koorweekend.

Lees maar:
‘Jongens, jullie hebben gisteren een topprestatie geleverd. Je mag trots zijn op jezelf en op elkaar.’
Het is zondagochtend en dirigent Henk Ophoff geeft zijn koor een opsteker. De vorige middag hebben ze een evensong gezongen, het avondgebed in een anglicaanse kerk. ’s Ochtends tijdens de repetitie was er nog een hoop te schaven. Veel inzetten waren onzeker. Maar in de dienst – in de oude kloosterkerk in Waltham Abbey, ten noorden van Londen – stáán ze er. Ook in de onderdelen die voor het koor het meest onwennig zijn: de responsies aan het begin en tijdens de voorbeden.
Nu zijn veel jongens best moe. Vrijdag een verre reis en gisteren een lange dag van repeteren en optreden. Toch zitten ze op zondagmorgen zonder morren weer klaar, in de ‘woonkamer’ van het backpackershotel in Canterbury waar het koor verblijft. Aan het programma van gistermiddag
hebben ze vanaf de zomervakantie gewerkt, maar nu gaat het even op z’n Engels: een heel nieuw stuk instuderen en meteen morgen in een dienst uitvoeren.
Ophoff richtte het koor in 1993 op; in juni dit jaar kwam de nieuwste cd uit. Hij kruipt met de jongens helemaal in de Engelse koortraditie – compleet met rode en zwarte toga’s (genaaid door moeders) en sinds kort zelfs witte koorhemden er overheen (een lesproject Canada Goose Women Parka van mbo-studenten).
Een reisje naar Engeland is dus zoiets als voet aan wal zetten in het ‘beloofde land’. Ze gaan er twee keer een evensong zingen en maandagochtend krijgen ze een ‘masterclass’ van Scott Farrell, dirigent
van het kathedraalkoor in Rochester.

Gebruiksaanwijzing
Wat voor jongens zitten er in Nederland op een jongenskoor? Nou, Boaz bijvoorbeeld, die van de muziek van Triggerfinger houdt, ME’er wil worden en ook op voetbal zit. En Matthias, die er tegenaan zit dat hij de baard in de keel krijgt en daarom nu bij de alten zingt. Jorian, een van de
kleinsten, die tijdens de evensong, als ze even niet hoeven te zingen, zijn kin op de leuning van de koorbank legt en vriendelijk de kerk in kijkt. Ben, die naast hem zit en even een duwtje geeft, dat hij recht moet zitten. Dan heb je Job, die ’s zomers aan het strand schelpen zoekt en dan zomaar voor zich uit ‘My soul doth magnify the Lord’ zit te zingen. Jakob, inmiddels uitgegroeid tot bas, die al precies weet welke revolutie in de luchtvaarttechniek hij later wil ontwikkelen. En Erjan, die afgelopen
zomer een solo-cd heeft opgenomen, in de studio bij Henk Ophoff thuis; de plaat is in de regio voor een goed doel verkocht.
Ophoff heeft geleerd om te gaan met de eigenheid van elk van de jongens en de gebruiksaanwijzing die ze soms hebben. En verder zijn het gewoon jongens. Die ’s avonds maar moeilijk tot slapen te bewegen zijn en onderweg op de achterbank steeds aan elkaar zitten te duwen en te plukken.
Eentje vertelt dat hij al een jaar of vijf op het koor zit en de eerste keer dat het koor naar Engeland ging, in 2010, er ook bij was.
‘Dus jij bent al een veteraan’, zeg ik.
‘Met Call of Duty wel’, zegt hij.

Roedel honden
Een jongenskoor heeft zo veel in zich, zegt dirigent Berkeley Hill die zondagavond in Hythe, aan de Engelse zuidkust. Jongens leren er niet alleen zingen, maar ook discipline, samenwerken en je ergens voor inzetten. Maar in Engeland staat de traditie onder druk. ‘Dertig jaar geleden waren er, buiten de kathedralen en koorscholen, zo’n vierhonderd jongenskoren. Nu nog geen zestig.’ Een belangrijke factor in de achteruitgang is het openstellen van veel jongenskoren voor meisjes. ‘Dan is het gauw afgelopen. Jongens gaan zingen dan als een meisjesding zien en haken af.’ Het verschil is: ‘Een groep jongens is net een roedel honden. Ze vormen een team, er geldt een natuurlijke hiërarchie en dat werkt. Bij meisjes gaat dat heel anders. Bovendien hebben die pas
op hun vijftiende of zestiende het krachtige volume dat jongens van twaalf of dertien hebben.’ In Hythe zingen de Dalfser boys hun tweede evensong van het weekend. Het nieuwe stuk dat ze gisteren voor het eerst zagen, een Magnificat en Nunc dimittis van Stanford, komt er goed uit.
Dirigent Hill oogt een beetje als een trieste oude man, zoals hij vooraf door de kerk schuifelt, maar eenmaal in koorkleding dirigeert hij expressief, hij danst erbij en geeft alles aan.

Engelse klank

De volgende dag in Rochester is Scott Farrell nog enthousiaster. ‘Doe maar wat aan de klank’, had Henk Ophoff hem vooraf gevraagd, ‘we zijn tenslotte geen echt Engels koor.’ Maar als Farrell de jongens een stukje laat zingen, vindt hij de klank Engels genoeg. Ze zingen een stukje van de onberijmde Psalm 104 op de Engelse reciterende manier: ‘Beter dan veel koren in Engeland en ook wel dan een paar kathedraalkoren’, vindt Farrell. Hij laat de jongens wat dynamischer en expressiever zingen en vooral de uitspraak, daaraan hoor je dat de jongens uit Dalfsen komen en niet uit Rochester. Dus daar gaat hij een uurtje aan schaven. ‘… and hath exalted the humble and meek’, is een zin uit het Magnificat. Farrell leert hun die k aan het eind stevig neer te zetten, anders klinkt het als ‘the humble and me’. ‘En jullie zingen “exal-tid”, maar het is “-tèd”. Kennen jullie Ted, de film met die sprekende teddybeer? Denk aan de teddybeer!’ De tournee krijgt helemaal een happy end als Farrell voorstelt dat de jongens gauw weer naar Rochester komen. ‘Jullie moeten een evensong zingen in de kathedraal. En dan kunnen jullie in gastgezinnen logeren bij de jongens van ons koor.’ Het beloofde land opent zich.
>> CD Jongenskoor Dalfsen in concert o.l.v. Henk Ophoff; Arjan de Jonge, orgel, Henk Ophoff, Zornitza van Leusen-Botéva en Gerrit Hoving, piano.

Werken van Schubert, Stainer, Rutter, Goodall (o.a. de ‘tune’ van Mr Bean), Fauré, Eric Clapton.
B&A Audio, C14663